Barış Manço’nun anıtı Belçika’ya dikilecek / Heybet Akdoğan

Onu, şarkı söyleyen, çocuk programı yapan, dünyayı gezen biri olarak tanımıştık. Ama o kendisinin tanınması için bunların yeterli olmadığını söylüyordu. ” Bu dünyaya düşüncelerini aktarmak için geldiğini ısrarla vurguluyordu. Düşüncelerini aktarmanın bazen müzik eşliğinde daha güzel olduğunu söylüyordu.” Kabiliyeti olan müziği bu nedenle bir nimet olarak biliyordu.

Kırk yıl içerisinde iki yüz beste yaptı. Müziğine aşılamış olduğu gençlik iksiriyle hem kendisi genç kalabilmeyi başarmıştı; hem de gençlere güç veriyordu. İlk önceleri insanlar onu sadece radyodan dinleyebiliyorlardı. Daha sonra onu siyah- beyaz ekranlardan görüp izlemeye başladık. Herkesin Barış abisiydi! Çocukların, gençlerin ve büyüklerin aynı duyguyla ve mesafesiz yaklaştıkları bir sanatçıydı Barış Manço. Sanatçılar için hedeflenen ideal sınırların ötesinde bir sanatkârdı. Sanat hayatında diğer birçok sanatçı gibi başarılı örnekler vermekle yetinmedi; kendisi yeni bir sanat ekolünün başlangıcını yaptı. Barış Manço’nun öldükten sonra “Mançoloji” adı altında eserlerinin ölümsüzleşmesi buna büyük bir örnektir. Barış Manço televizyon yapımcısı, bestekâr, ses sanatçısı, şair ve seyyahtı. Şarkıları onlarca dile tercüme edildi. Defalarca ödül aldı. Barış Manço, Türk pop müziğinin arayışta olduğu bir zamanda dönüm noktası olmuştur. Türkiye müzik dünyasında, Anadolu pop-rock denilen kavramı geliştiren Barış Manço, o dönemlerde Moğollar ve Cem Karaca ile birlikte Batı müziğine bir tepki olarak, özünde Anadolu kokan ezgiler üretmeye başladılar.

1960’lı yılların sonu ve 1970’li yılların başlarında Türk popüler müziğini; Anadolu pop müziğiyle bütünleştirerek, yeni bir akımın temsilcisi olan Manço, Türkiye müzik dünyasına damga vurmuş isimlerden birisidir. Türkiye’yi dünyaya, dünyayı da Türkiye’ye tanıtan kıymetli sanatçımız, Türkiye’de popüler müzik üretiminde yaratıcılığın ve özgün çalışmaların azaldığı bir eşikte, Türk popüler müziğine yeniden hayat vermiştir. Folk akımının önde gelenlerinden birisi olan Barış Manço, özellikle bu alanda yeni genç kabiliyetlerin ortaya çıkması için cesaret kaynağı olmuştur. Barış Manço’nun eserlerinde gelenek modern biçimde yeniden müziğe aktarılmıştır. Anadolunun müziğini titizlikle modern zamana uyarlayan büyük sanatçımız, halkın deneyimlediği olayları hayal gücü ile birleştirerek halkın ozanı olmaya hak kazandı. Ortaya koyduğu eserlerin tüm içeriklerinin toplumumuzda mevcut olduğunu söyleyen Barış Manço; tarihin ve kültürün zengin birikimlerinden istifade ettiğini her zaman dile getirdi.

“Sarı Çizmeli Mehmet Ağa, Halil İbrahim Sofrası” isimli çalışmalarında bizzat bu sözünü ispatlayan dünyaca ünlü sanatçımız, Türkiye’de müziğimizin yerel dinamiklerinden beslenerek; müzik çalışmalarında yerel ve evrensel temalardan ilham alarak, çağımızın müzik dünyasına eskimeyecek bir ekol sundu. Yerel ve evrenseli sanatıyla bir arada buluşturan Barış Manço; dünya insanlarının kardeş olduğunu bizlere anlatmaya çalışıyordu. Eserlerinde Batı ve Doğu’nun evrensel değerler bakımından aynı olduğunu ve insan özünün her yerde aynı mizaca sahip olduğunu, güzel insan Barış Manço hayatının son demlerine kadar izah etmeye gayret etti. Evrenselliğe giden yol, yerellikten geçiyordu ve bunu kalendar sanatçımız çok iyi biliyordu. Barış

Manço kültür ve sanat işçisiydi. Kültürel çeşitliliği barış içinde, eserlerinde yaşatan değerli sanatçımız aynı zamanda kültür taşıyıcısıydı. Ve bu kültür taşıyıcılığına vermiş olduğu hizmetler bugün adına ve sanatına evrensel anıt olarak geri dönüyor. Geçtiğimiz günlerde Barış Manço’nun oğlu Doğukan Manço, Belçika’ya babasının anıtının dikileceğini söyledi. Belçika’nın ‘Liege’ şehrine dikilecek olan Barış Manço anıtı, bizzat bizler için gurur kaynağı! Belçika devlet yetkilileri, Barış Manço için sadece anıt dikmeyi yeterli bulmadıklarını bununla birlikte, Barış Manço adına sanat etkinlikleri yaparak, ölümsüz sanatçımız için çeşitli aktiviteler yapacaklarını kamuoyuna duyurdular.

Bu haber Manço hayranları için kıvanç kaynağı. Sanatçı bir değerimizin bir başka ülkede bu kadar kıymet görmesi bizleri ziyadesiyle teselli ediyor! Barış Manço evrensel kimlikle anımsanmayı daha çok severdi. Sanatçımız, halkımıza mal olmuş atasözlerini, deyimleri ve deyişleri müzik ekolünde kullanarak; Türk müziğini tek seslilikten, özüne hiç yabancılaşmadan, çok sesliliğe (evrensele) doğru büyüttü. Barış Manço müzikte maziye bağlı kaldığı kadar geleceğe de umut oluyordu. Geçmiş, gelecek, gelenek ve modern olan arasında ayrılmaz ilişkilerin olduğunu söyleyen Barış Manço, modern dünyamızın modern ozanıydı. Âşıklık geleneğinden beslenmiş, kültürel ve sosyal birikimiyle yerel habitusların sınırlarını aşarak, âşıklık geleneğini bir üst perdeye taşımış olan Barış Manço, coğrafyamızın kendi benliğini, insanını, kültürünü, aidiyet duygusuyla birlikte dünyayla tanıştırmıştır.

Önemli bir kesimimiz onu şarkı söyleyen, çocuklarla oyunlar oynayan, gezgin bir insan olarak bilirdi. Oysa Barış abi sadece göründen ibaret değildi. Bunu en çok da hayatının bir dönemini Belçika’da geçirdiği ülkenin, kendisi adına anıt dikmesinden yavaş yavaş idrak etmeye başlıyoruz. Barış Manço kendine özgü sanatçılarımızdandı. Kendisinden öncesi olmadığı gibi, kendisinden sonrası da olmadı. İkiye bölünmüş dünyamızda; Batı ile Doğu arasında sanatıyla adı gibi, barış insanı olan Barış Manço, yaratmış olduğu müzik diliyle tüm insanlığın, kendi anadiliyle anlamakta zorluk çekmediği ve severek dinlediği büyük bir ozanımızdır.

Barış Manço’nun, Belçika’dan tüm dünyaya bakacak olan anıtı ise, bizlere onun gözünden, dünyaya her yerden nasıl bakmamız gerektiğini gösterecek anıt olacaktır.

Heybet AKDOĞAN

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız…