Nezihe Oruçoğlu / Heybemden Öyküler

Bir sigara yaktı. Ötelere, fabrikalara baktı: ”Geçinemiyoruz be kardeşim, geçinemiyoruz. Zemheride baharı bekler gibi senin sıcaklığını bekliyoruz. Işıl ışıl, yemyeşil bereketini. Bir umudum sende!” diye mırıldandı.

Nezihe Oruçoğlu’nun 1984 ile 1986 arasında yazdığı bu öyküler, daha önce iki kitap halinde yayınlanmış. Asım Bezirci ve Aslan Kılıç tüm öyküleri okumuş. Bezirci, eski sözcüklerin yerine öztürkçelerini kullansan daha güzel olur demiş. Düzeltiler yapmış bazı öyküler üzerinde.

Bu öyküler aynı dönemde Fethi Naci’nin eleştirilerine maruz kalmış. Bu eleştirilerden sonra öyküler, inatçı olmalılar ki, eleştirilerin ruhuna uygun bir değişime uğramamışlar.

Yazar, çalışan insanların yaşam hikayelerini, ruh hallerini, düşündürücü aykırılıklarını, pürüzsüz, yalın bir dille anlatmış. Bu öykülerin dili, Köy Enstitüleri’nden çıkan yazarlar kuşağının dilini çağrıştırıyor bana. Bir öğretmenin kaleminden çıktığı belli oluyor hemen.

Okuru, insanın terkedilmiş, ıssızlaşmış, romantik iç dünyasına yönlendiriyor. Öykülerde, daha doğrusu fabrika, okul ve evlerde soluk almaya çalışan, kendilerine doğru çıkış arayan dürüst, şaşkın ve yarı-salak insanlar, harcadıkları zahmetin, kurdukları yaşamın karşısında genellikle sorgulayıcı bir konumdalar.

Bu öyküler bize, gerçek hayatta görünüş ile özün her zaman göründüğü gibi uyum içinde olmadıklarını; kocalarını eleştiren geleneksel kadınların aslında kocacı olduklarını; paraya karşı olan aydın insanların aslında paracı olduklarını ironik bir şekilde gösteriyor.   Doğa tasvirleri canlı ve şiirseldir. Çınaraltı  öyküsünde insanın doğaya sığınma, doğanın ise insanı kucaklama ihtiyacı güzel anlatılmış. Bende Orhan Kemal döneminin İstanbul’nu çağrıştırdı bu öykü.

Yazar, çok iyi bir edebiyat okuru. Edebiyat dergileri, romanlar, öyküler, denemeler arasında saç ağartmış, kalitesiz eserleri de dert edip kanser olmuş bir edebiyat neferi. Fethi Naci’nin eleştirilerinden sonra yazarlığı bıraktı. Yazıp yayınladığı iki öykü kitabı ile bir masal kitabı bu bırakma işine ne dedi bilemiyorum.

Muzaffer Oruçoğlu

Yazarın diğer yazıları için tıklayınız…